Šta je LPG

ŠTA JE LPG


Osnovne komponente LPG autogasa su zasićeni ili parafinski ugljenovodonici propan i butan, koji su pri atmosferskom pritisku i temperaturi okoline u gasovitom stanju, no već pri pritisku od 1,7 bara prelaze u tečno stanje, pri čemu im se zapremina smanjuje za oko 260 puta. 
U parafinskim ugljenovodonicima atomi ugljenika su četverovalentni, a međusobno su povezani jednom molekularnom vezom u formi otvorenog lanca. Radi jednostavnosti, parafinski ugljenovodonici se često označavaju hemijskim simbolom za ugljenik indeksom koji označava broj atoma ugljenika u molekulu: C1 – metan, C2 – etan, C3 – propan, C4 - butan.

Tečni naftni gasovi nastali u procesu prerade nafte sadrže osim zasićenih, parafinskih ugljenovodonika, i nezasićene ili neopredijeljene ugljenovodonike(alkene), koji imaju opštu hemijsku formulu CnH2n , a specifični su po tome da su atomi ugljenika u strukturnom lancu povezani dvostrukim ili trostrukim vezama. Oni su hemijski vrlo aktivni, jer uslijed takve strukturne specifičnosti atomi ugljika imaju slobodne veze i sposobni su da se vežu s drugim atomima ili atomskim grupama.

Prema radnom listu DVGW G260, LPG autoplin je mješavina trgovačkog propana i butana u odgovarajućim odnosima, što zavisi od načina njegove proizvodnje i zahtjeva potrošača (tržišta) u pogledu kvaliteta. Trgovački propan sadrži najmanje 95% propana s manjim učešćem propilena, dok ostatak čine etan, etilen, butan i butilen. Trgovački butan sastoji se od najmanje 95% butana i butilena, odnosno njihovih izomera, a ostalih 5% čine propan, pentan i penten. Prema DIN 51622 LPG autogas sadrži i zanemarive količine vode, azota, kisika, amonijaka, sumpora i njegovih spojeva.
Voda, amonijak i sumpor se smatraju štetnim supstancama. Zimi voda stvara probleme zamrzavajući neke od dijelova instalacija (armature i cijevni spojevi). Amonijak je korozivan, posebno za dijelove instalacije od bakra ili njegovih legura. Sumpor je otrovan (naročito kao sumporvodonik), a pri sagorjevanju čini smetnje u zagađenju okoline sumpornim spojevima iz izduvnih gasova i nastajanjem agresivnih spojeva u reakciji s vodom.

U LPG autogasu se često dodaju supstance za poboljšanje određenih osobina, najčešće metanol i supstance koje daju miris, tzv. odoranti.
U LPG autogasu nije dozvoljeno prisustvo metana, etana i etilena u većim količinama, jer to dovodi do nekontroliranog rasta njegovih unutrašnjih pritisaka. 
Metanol se dodaje zimi kao sredstvo protiv zamrzavanja (1 do 1,5l metanola na m3 plina) ako plin sadrži veće količine vlage. Odoranti se dodaju kako bi se očulom mirisa moglo otkriti nekontrolisano istakanje plina. U tu svrhu najčešće se dodaju etilmerkaptan u količini od 12 g/m3 ili tiofen u količini od 77 g/m3 .

LPG autogas se proizvodi u rafinerijama nafte kao nusproizvod naftnih derivata benzina, dizela, ulja za loženje i dr., te u preradi tečne frakcije sirovog prirodnog plina. Iz centralnog skladišta, kapaciteta nekoliko stotina tona, LPG autoplin se distribuira autocisternama u rezervoare punionica manjeg kapaciteta.
Porijeklo proizvodnje LPG autogasa kao i tehnološki procesi u njegovoj proizvodnji određuju njegov hemijski sastav i fizička svojstva. LPG autogas se lako pretvara u tečnost na temperaturi okoline i pod određenim pritiskom.
To je osobina koja ugljenovodonike u LPG autogasu ili mješavine ugljenovodonika determinira kao dobre gorive plinove. Oni se mogu transportovati, uskladištavati i distribuirati sa svim prednostima koje pružaju tečnosti.
S druge strane, koriste se u gasovitojj fazi, sa svim prednostima koje pružaju gorivi plinovi. Prelazak iz tečnog u gasovito stanje uvijek se ostvaruje preko apsorpcije toplotne energije. U rezervoaru, u kojem je uskladišten LPG autogas, iznad tečne faze egzistira parna faza (ili para). Iz okoline tečnost apsorbira toplotu i isparava se.
Kada je količina toplote iz okoline nedovoljna da ispari potrebnu količinu tečne faze, ona pri prolazu kroz isparivač prima dodatnu toplotu, isparava se, te se stvara gasovita faza (ili plin). Ovaj proces apsorpcije toplotne energije proizvodi plin čije se karakteristike znatno razlikuju od onih koje ima parna faza u svom ravnotežnom stanju sa tečnom fazom u zatvorenoj posudi pod pritiskom (rezervoaru).